سوآپ ارز چیست؟
سوآپ چیست و دو نوع پرکاربرد این نوع قرارداد را بشناسیم
سوآپ در لغت به معنای معامله پایاپاى، معاوضه، عوض‌کردن، مبادله‌کردن و جانشین‌کردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو طرف برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت) است. اولین سواپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت.
سوآپ چیست ؟
سوآپ به عنوان توافقی بین ۲ شرکت برای معاوضه جریانهای نقدی در آینده با ۲ نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی ها نام برده می شود.
کارکرد سوآپ
قرارداد سوآپ، تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص میکند. معمولا محاسبه جریانات نقدی شامل ارزش‌های آتی یک یا چند متغیر بازار است.
اولین قرارداد سوآپ
اولین قراردادهای سوآپ در اوایل دهه ۱۹۸۰ منعقد شدند. از آن زمان تاکنون بازار سوآپ، رشد چشم‌گیری داشته است. در حال حاضر اکثر قراردادهای مشتقّات خارج از بورس به صورت سوآپ انجام می شود.
اجزای تشکیل‌دهنده سوآپ
۱٫ دارایی پایه؛ موضوع قرارداد است و هدف از قراداد، انتقال ریسک اعتباری در معرض آن است. به طور معمول، دارایی پایه یکی از اقلام زیر است:
- ورقه قرضه با ریسک اعتباری؛ ؛
- پرتفوی (سبد دارایی‌ها در بورس) مرجع متشکل از اوراق قرضه و وام‌ها؛
- شاخص مربوط به بخشی از بازار اوراق قرضه؛
- شاخص سهام.
۲٫ فروشنده سوآپ، (Swap Seller)؛ طرف قراردادی که نرخ شناوری را دریافت و بازده کل را به طرف دیگر قرارداد پرداخت می کند. به فروشنده سوآپ، خریدار حمایت نیز گفته می شود.
۳٫ خریدار سوآپ، (Swap Buyer)؛ طرف قراردادی که با پرداخت نرخ شناور و دریافت بازده کل موافقت می کند، به خریدار سوآپ سوآپ ارز چیست؟ فروشنده حمایت یا سرمایه‌گذار نیز گفته می شود.
۴٫ شخص مرجع یا تعهد مرجع؛ شخص مرجع همان صادرکننده ابزار بدهی است. این شخص می تواند شرکت، دولت و یا صادرکننده وام باشد.
۵٫ صرف سوآپ (Swap Premium)؛ پرداخت‌هایی که به وسیله خریدار حمایت صورت می‌گیرد، “پایه صرف” نام دارد و پرداخت های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به “پایه حمایت” موسوم است. خریدار و فروشنده در تاریخ معامله بر روی این صرف به توافق می رسند و صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می ماند.
انواع سوآپ
سوآپ، انواع فراوانی دارد. از بین انواع قراردادهای سوآپ، قراردادهای سوآپ ارز و سوآپ نرخ بهره، مهمترین و پرکاربردترین‌ها است.
های نرخ بهره
سوآپ نرخ بهره یکی ابزار مهمی برای مدیریت ریسک نرخ بهره به‌شمار می آید که برای ولین بار در سال ۱۹۸۲ در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت.
کاربرد نرخ بهره سوآپ
وقتی که تقاضا برای ابزارهای مالی رو به افزایش است، این ابزار می تواند برای کاهش ریسک نرخ بهره به‌کار گرفته شود. شایع ترین و رایج ترین نوع سوآپ که اصطلاحا به Plain Vanilla Swaps نامیده می شود، برای نرخ بهره دارای مشخصات زیر است:
۱٫ نرخ بهره پرداخت هایی که در این معاوضه وجود دارد را مشخص می سازد.
۲٫ نوع پرداخت های بهره (نرخ ثابت یا متغیّر) را شخص می‌سازد.
۳٫ مقدار “اصل ذهنی”؛ یعنی همان اصل مقداری که بهره بر روی آن پرداخت می‌شود را معلوم می کند.
۴٫ دوره زمانی که معوضه برای آن دوره ساخته می‌شود را مشخص می سازد.
مثال فرضی برای درک بهتر
یک سوآپ نرخ بهره را بین بانک پس‌انداز “الف” و شرکت مالی “ب” فرض کنید. بانک پس‌انداز الف موافقت میکند که یک نرخ ثابت ۷% را برای یک میلیون تومان از “اصل فرضی” برای ده سال آینده بپردازد و شرکت مالی ب نیز می‌پذیرد که نرخ اسناد خزانه یک‌ساله را علاوه بر یک درصد، برای مبلغ یک میلیون تومان (اصل ذهنی) را برای همان دوره پرداخت نماید. به این ترتیب هر ساله باید بانک پس انداز الف، معادل ۷% یک میلیون تومان را به شرکت مالی ب پرداخت نماید؛ در حالی‌که شرکت مالی ب نیز باید نرخ اوراق خزانه (T-bill) به‌علاوه ۱% یک میلیون تومان را به بانک پس‌انداز الف بپردازد. نرخ ثابت برای دوره ده ساله: ۷% *۱۰۰۰۰۰۰ و نرخ متغیّر برای دوره ده ساله:T-bill+ 1% * 1000000 خواهد بود.
قراردادهای سوآپ ارز (Currency Swap Contracts)
سوآپ ارز عبارت است از پرداخت های اصل و فرع مبلغی از یک ارز در برابر پرداخت اصل و فرع سوآپ ارز چیست؟ در ارز دیگر. قرارداد سوآپ ارزی ایجاب میکند که مبالغ اصل (وام) با ارزهای گوناگون تعریف شده باشد؛ که این مبالغ به طور معمول در شروع و پایان عمر سوآپ، پرداخت می شوند. مبالغ پایه (اصل وام) طوری انتخاب می‌شوند که در صورت پرداخت در زمان شروع و ابتدای قرارداد، معادل و مساوی همدیگر باشند.
برابری سوآپ ارز
این برابری براساس نرخ برابری نقدی ارزهای مربوطه در زمان شروع قرارداد است. تحت یک قرارداد یا معامله سوآپ ارز، یکی از طرفین توافق میکند تا پرداختهای دوره‌ای (ماهانه، سالانه و …) در یک ارز مشخص، برای یک دوره خاص، داشته باشد؛ تا بدهی طرف دیگر معامله (که از لحاظ ارز عنوان‌شده متحمل شده است)، برطرف شود. در عوض، طرف دوم معامله توافق میکند که همین عملیات را در مورد طرف نخست قرارداد پیاده کند. سوآپ ارزی، زمانی امکان‌پذیر است که هریک از جریانهای پرداختی که سوآپ می‌شوند، ارزش یکسان داشته باشند (بدون در نظر گرفتن اینکه این جریان‌ها به نرخ بهره ثابت یا نوسانی بستگی دارند یا نه؟).
نتیجه کلی
سوآپ، انواع مختلف و متنوعی دارد که در این مطلب دو مدل پرکاربرد آن را برای شما شرح دادیم.
سوآپ ارز چیست؟
کلمه ی سوآپ در لغت به معنای عوض کردن و مبادله کردن می باشد اما در واقع swap یک نوع قرار داد به صورت معاوضه می باشد که بین دو طرف معامله امضا می شود که هر دو توافق می کنند در زمان های مشخص در قرارداد سوآپ به یک دیگر بپردازند. این سوآپ ارز چیست؟ زمان ها می تواند سالیانه و یا ماهانه و … باشد.
یعنی این فرآیند به این صورت است که طرف اول باید در زمان مشخص شده مبلغ بدهی خود را به طرف دوم پرداخت کند و همین طور طرف دوم به طرف اول.
تاریخچه ی سوآپ ارزی
مهم ترین بخش سوآپ ارز چیست؟ سوآپ ارز چیست؟ از یک موضوع این است که تاریخچه ی آن را بررسی کنیم یا به عبارتی پی ببریم این اتفاق برای اولین بار چگونه و توسط چه کسانی انجام شده است. در ادامه خواهیم گفت سوآپ ارز چیست؟
این نوع قرار دادها از سال 1980 ایجاد شد و از همان ابتدا افراد زیادی به آن توجه کردند؛ سوآپ ارزی از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه برای شما عزیزان عنوان خواهیم کرد:
انواع قرار دادهای سوآپ
قراردادهای سوآپ انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی و شرح هر یک خواهیم پرداخت:
سوآپ ارزی
قبل از هر چیز بهتر است تاریخچه ی این نوع را با یک دیگر مورد بررسی و مطالعه قرار دهیم؛ در سال 1990 میلادی fixed – for – fixed رایج ترین نوع سوآپ شناخته می شد؛ در این نوع طرفین این قرار داد مبلغ بهره را بر حسب ارزهای مختلف مبادله می کنند که این کار باعث می شود دو طرف معامله کم تر ار ریسک نوسانات نرخ رمزارز آسیب ببینند.
خود این سوآپ ارزی انوع مختلفی دارد مانند:
- Fixed _ for _ fixed یا سوآپ ارز ثابت _– ثابت
- Fixed _ for _flow سوآپ ارزی ثابت_ شناور
- Flow سوآپ ارز چیست؟ _ for _ flow سوآپ ارز شناور _ شناور
- Cross _ currency swap سوآپ ارز غیر همسان
سوآپ نرخ بهره
یا همان interest rate swap طرفین قرارداد مبلغ بهره را بر اساس ارز مشابه معاوضه می کنند. در این حالت نرخ بهره ممکن است به دو حالت باشد:
حالت اول: یکی از طرفین این قرارداد بر حسب بهره ی متغییر پرداخت می کند و طرف دیگر برحسب بهره ی ثابت.
حالت دوم: دو طرف قرارداد مبلغ بهره را بر حسب بهره ی متغییر پرداخت می نمایند.
سوآپ سهام
در این نوع قرارداد طرفین قرارداد موظف اند مبلغی را بر اساس میزان شاخص سهام و یا بازده سهام معاوضه کنند. معمولا مدیران پرتفوی از آن استفاده می کنند.
سواپ کالا
این نوع تقریبا مشابه با سواپ نرخ بهره است اما با این تفاوت که در آن وام یا اصل دارایی معامله می شود؛ انواع دیگری از قراردادهای سوآپ هم وجود دارند که کاربرد چندانی ندارند به همین خاطر سعی کردیم رایج ترین نوع آن ها را برای شما عزیزان در این مقاله عنوان کنیم. ممکن است درک و مفهوم این عبارت به صورت تئوری برای شما عزیزان اندکی سخت و دشوار باشد اما افرادی که از آن ها استفاده کرده اند به خوبی می توانند معنا و مفهوم آن ها را درک کنند.
مبادلات اتمی چه هستند؟
مبادلات اتمی یا همان Atomic Swap یک روش برای مبادله مستقیم ارزهای دیجیتال است که در این روش دیگر نیازی به واسطه هایی چون صرافی آنلاین ارز دیجیتال نیست. دلیل انتخاب نام اتمیک که از کلمه ی اتم گرفته شده است هم این است که اتم تقسیم ناپذیر است. فرض کنید شما می خواهید ارز دیجیتال بیت کوین را با ارز دیجیتال اتریوم مبادله کنید. برای این کار نیاز به انجام دو تراکنش است:
- یک تراکنش برای انتقال بیت کوین
- یک تراکنش برای انتقال اتریوم
این عملیات نباید به صورت نصفه نیمه صورت بگیرد بلکه باید این دو به صورت همزمان انجام شود یا اصلا انجام نشوند. این نوع قرارداد شباهت زیادی با قراردادهای هوشمند دارد.
خود این نوع مبادلات به دو صورت انجام می شود:
مبادلات اتمی آن چین
به آن، آن چین و یا درون زنجیره ای گفته می شود که بر روی بلاک چین هر دو ارز دیجیتال ثبت می شود برای این که این نوع مبادله صورت بگیرد هر دو ارز دیجیتال باید دارای شرایط زیر باشند:
- استفاده از الگوریتم هش یکسان
- پشتیبانی HTLC
مبادلات اتمی آف چین
یعنی مبادلات در خارج از زنجیره ی اصلی بلاک چین صورت می گیرد. در نوامبر سال 2017 میلادی بیت کوین و ارز دیجیتال لایت کوین با استفاده از شبکه ی لایتنینگ بیت کوین برای اولین بار امکان انجام اتمیک سواپ را فراهم کردند.
مزایای Atomic Swap
- کیف پول ها را به صورت مستقیم به یک دیگر متصل می کند در نتیجه به سرعت انجام معاملات می افزاید.
- آن ها قرار است تعامل میان تمام ارزهای دیجیتال را برای همه ی کاربران فراهم کنند.
- آن ها راهی برای دستیابی به صرافی های غیر متمرکز بدون نیاز به اعتماد و کارمزد محسوب می شوند.
- واسطه ها را حذف می کنند و امکان این که کاربران بتوانند به صورت مستقیم با یک دیگر به معادله بپردازند را فراهم می کند و دیگر کاربر در معرض خطراتی چون حملات اینترنتی به صرافی های متمرکز نخواهد بود در واقع در این روش شما از امنیت بیشتری بهره می برید.
نتیجه گیری
بازار ارزهای دیجیتال اصطلاحات زیادی دارد که یکی از مهم ترین آن ها سوآپ ارز بود که سعی کردیم در این مقاله با زبان ساده به شرح این که سوآپ ارز چیست؟ بپردازیم، قبل از هر چیز سعی کنید دانش و اطلاعات خود در این بازار را افزایش دهید تا بتوانید موفق باشید.
هم چنین در این مقاله گفتیم که قراردادهای سوآپ انواع مختلفی چون سوآپ ارزی، سوآپ نرخ بهره، سوآپ سهام، سواپ کالا و… دارند و به شرح هر یک به طور مفصل پرداختیم؛ این نوع قرارداد از سال 1980 به وجود آمده اند و همچنان افراد زیادی از ان ها استفاده می کنند.
سوآپ و سوآپ ارزی سوآپ ارز چیست؟ چیست؟
قرارداد سوآپ نوعی قرارداد برای معاوضه جریان نقدی در آینده است که در آن تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی که باید پرداخت شوند، مشخص است.
به گزارش ایبِنا، قرارداد سوآپ یا معاوضه یا تاخت نوعی از ابزار مشتقه است که در آن یک طرف قرارداد نسبت به معاوضه عواید ناشی از ابزار مالی خود با عواید ناشی از ابزار مالی طرف مقابل اقدام میکند. عواید چنین قراردادی بستگی به نوع سوآپ ارز چیست؟ ابزار مالی مورد معامله دارد. برای مثال در معاوضه یا سوآپ اوراق قرضه منظور از عواید میتواند سود آن اوراق و به صورت کوپن‌های مربوط به آن باشد. این‌گونه از قراردادها معمولاً شامل تاریخ پرداخت و نیز نحوه محاسبه عواید یا جریانهای نقدی مورد معامله است.
اولین سوآپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت که امروزه قراردادهای سواپ جزء مهمترین قراردادهای مالی مورد استفاده در دنیا هستند.
سواپ نوعی قرارداد برای تبادل یک جریان نقدی در آینده است. در این قرارداد تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانهای نقدی که باید پرداخت شود مشخص است. جریان های نقدی همان ارزش آتی کالاهایی است که قرار است معامله شوند.
در سوآپ ارزی نیز دو طرف معامله توافق می کنند که پرداخت ها در یک ارز مشخص به صورت دوره ای باشد؛ به عنوان نمونه یک دوره ماهانه یا به صورت سالانه این امر انجام شود تا بدهی طرف مقابل این معامله سوآپ به اتمام برسد. در مقابل طرف دوم معامله نیز می پذیرد که برای پرداخت های معامله سواپ داشته باشد.
در این روش به طرفین معامله کمک می کند تا در مقابل ریسک نوسانات نرخ ارز مقاوم تر بوده و آن را بهتر مدیریت کنند. یعنی بجای اینکه دو کشور با یک نرخ در زمان حال معاملات خود را انجام دهند، با درنظر گرفتن یک نرخ متوسط و پرداختهای دوره ای ارز دو طرف معامله به مدیریت ریسک های ناشی از نوسانات نرخ ارز اقدام می کنند.
باید توجه داشت که در معامله به صورت سوآپ سه طرف معامله وجود دارد به این ترتیب که مشتری الف در یک تاریخ مشخص ۲۰۰۰ یورو مبلغ ۲۲۰۰ دلار از بانک ب در یک معامله نقدی خریداری می کند و مدیران مالی بانک ب برای حفظ سبد دارایی های ارزی خود باید دلار فروخته شده را برگردانند. برای این منظور بانک ب با انجام یک معامله سلف دلار با طرف سوم با نرخ معینی در یک سررسید مشخص دیگری مثلا چند ماه بعد آن را دنبال می کند. این محاسبات با نرخ های معین و به صورت یکجا انجام می شود.
به این صورت در این معامله بانک ب هم سود خود را که ناشی از فروش دلار است با پیش خرید آن بدست می آورد و در ضمن از ریسکی که ممکن است متوجه ارز موجود خود شود محافظت می کند.
بخش های تشکیل دهنده سوآپ ارزی
۱. فروشنده سوآپ (swap seller) : فروشنده سوآپ ارزی یا خریدار حمایت، به فردی گفته می‌شود که نرخ شناور از مبلغ قرارداد را دریافت کرده و پس از آن بازده کل از مبلغ قرارداد را به طرف مقابل قرارداد پرداخت میکند.
۲. شخص مرجع : تعهد مرجع یا شخص مرجع، فردی است که ابزار پرداخت بدهی را فراهم میکند که میتواند صادرکننده وام، دولت، شرکت یا یک شخص حقیقی باشد.
۳. خریدار سوآپ (swap buyer) : نام های دیگر آن سرمایه‌گذار یا فروشنده حمایت می‌باشد که با دریافت کل بازده مبلغ قرارداد، نرخی شناور از قرارداد را به طرف مقابل پرداخت میکند.
۴. دارایی پایه : موضوع قرارداد سواپ ارزی می‌باشد که شامل وام و ورقه قرضه با ریسک اعتباری است.
۵. صرف سوآپ (swap premium) : پرداختهای انجام شده به وسیله‌ی فروشنده سوآپ می‌باشد که به آن "پایه صرف" می‌گویند، همچنین به پرداختهای انجام شده به وسیله‌ی خریدار حمایت، "پایه حمایت" می‌گویند.
